Vachankatta In order to create interest in reading among students, the primary school in Kusumbimura in Javali taluka has started “Vachankatta”. Students are loving this place made of bamboo and red stones. They spend hours here reading and studying.
A 5th standard student starts a library Mihit Munshi studying in class 5th, Pune started a children’s library along with his friends. All of them gathered all the books everyone had and maintained a chart to keep the log.
Building a wall of kindness by the book: Kothrud A group of eight students has placed books near a playground in Kothrud- a library that is open for all. The idea of wall of kindness is now replicated in Pune, wherein a group of students is encouraging people to place books near the wall in Kothrud. They call this the open library movement. The initiative solely runs on the books donated by the people.
Pratilipi Pratilipi web application was developed to provide a reading and writing platform. Today this app is available in 12 different languages.
Granth Amchi Sampatti Mr Kashinath and Mrs Sangita Bhatgunki from solapur have bought a house to open a library with more than 7,000 books which they have saved for the past 18 years
Pustakanche Kapat Readers will certainly love this chair as it has a book holder around itself. One can just pick a book while he is sitting
The bullock cart mobile library Kashinath Koli, a native of a small village named Darganhalli near Solapur felt the need of a library in his village and the surrounding villages. He started a mobile library with his bullock cart. The villagers are loving this new library.
Library in a Container The Bookwala organisation has started a library for orphan kids in a container. This library is in Alandi Pune near Chakan.
Granthasakha Granthasakha is not just an ordinary library but Alibaba’s cave of more than two lakh book jewels. Retired professor Shri. Shyamsundar Joshi sir set up this library with savings of his entire service.
Watch his story here
Pustakanch Gaav Pustakanch gaav (English: Village of Books) is a special library in Bhilar, Maharashtra that opened on May 4, 2017. The initiative was conceptualized and led by Vinod Tawde, Minister of Cultural Affairs and Marathi Language and inaugurated by Devendra Fadnavis, Chief Minister of Maharashtra. This government initiative is inspired by Britain’s Hay-on-Wye, a notable Welsh town known for its book stores. At the time of launch, there were 25 artistically decorated locations in Bhilar that are turned into spots for readers; collectively they housed over 15,000 books in 18 distinct genres. Most books were in Marathi language and there were plans to add additional 25,000 books in other languages such as English, Hindi, and Gujarati.
Read more about Pustakanch Gaav
Bebitai Gaikwad Bebitai Gaikwad, a vegetable vendor, studied only till standard 9. But she always loved to be amidst the books. She spends one hour every morning reading books. She keeps 5 rs. aside every day to buy books. She now has a good collection of books at her home and distributes thousands of books to school children. She is also educating 12 Adivasi students.
‘मनकी बात मुलांची!’ मुलं लिहिती होतात तेंव्हा!
नुकतीच श्रीयुत प्रदीप लोखंडे यांची भेट झाली. त्यांचं काम पाहण्याची संधी मिळाली. तेव्हाच हे संकलन पाहिलं. हे संकलन काय आहे? तर त्यांनी राबवलेला एक उपक्रम आणि त्याचा लिखित ऐवज आहे. ही शाळकरी मुलं लिहिती झालेली आहेत. या सातवी ते दहावी या वयोगटातल्या मुलांना आंतरदेशीय पत्रावर दोन प्रश्नांची उत्तरं लिहायला सांगितली होती. महाराष्ट्रातल्या जिल्हा परिषद शाळांमधून ही पत्रं वाटली होती. त्यातली अडीचशे पत्रं ही काही नेमकं सांगू इच्छित होती म्हणून त्याचं संकलन केलं आहे. मला हे खूप वेगळं वाटलं! पुन्हा चौकशी केली तेव्हा ते कोणते दोन प्रश्न असं विचारलं. त्यावर उत्तर असं मिळालं की, पहिला प्रश्न मला कशापासून मुक्ती किंवा स्वातंत्र्य हवं आहे? आणि प्रश्न दुसरा मला माझी काय जबाबदारी वाटते? यावर मुलांनी स्वतःहून लिहिलं आहे मुळात मुलं येवढं काही लिहू शकतात हेच मुळे शिक्षणाचं यश आहे असं मला वाटतं आणि त्यांच्याकडून असं लिहून घेणे त्यांना लिहितं करणं हा खूप मोठा उपक्रम आहे असंही मला वाटतं. या लिखाणातून या वयात येणाऱ्या मुलांच्या मनात नक्की काय चालतं आहे, त्यांना कोणत्या समस्या त्रास देत आहेत हे समजायला पहिला प्रश्न उपयोगाचा आहे तर त्यांना आत्मपरीक्षण, परिसर परीक्षण, समाज परीक्षण, देश परीक्षण, करायला लावून त्या प्रति आपली काय जबाबदारी याचा विचार करायला भाग पाडतो. हे खूप मोठं काम सहज पार पडलेलं दिसतं. हे खूप लोभस आहे, कौतुकास्पद आहे! याबद्दल प्रदीप लोखंडे यांचे मनःपूर्वक अभिनंदन!
बहुतेक सर्व मुलं मध्यमवर्गीय किंवा कनिष्ठ मध्यम वर्गीय आर्थिक गटातली दिसतात. बहुतेकांच्या घरी पालक कष्टकरी दिसतात. बरेच पालक शेती किंवा तत्सम कष्ट करतात आणि घर चालवतात असं त्यांच्या लिखाणातून समजतं. मुलं शिक्षणाला प्राधान्य देतात अर्थातच त्यांना घरातून तसं तसा रेटा किंवा प्रोत्साहन आहे. त्यांना शिक्षणाचे महत्त्व पटलेले आहे. बहुतेक मुलांना शिक्षकांनी विषय समजावून दिलेला दिसतो आहे आणि त्यावर चर्चाही केलेली दिसते. हेही विशेषच. मुलं जेव्हा स्वतःच्या मुक्ती विषयी किंवा स्वातंत्र्याविषयी लिहितात तेव्हा त्यामध्ये विविधता दिसते. मुलगे आणि मुली यांच्यात नक्कीच फरक दिसून येतो. मुलांमध्ये स्वतःबद्दल काही प्रश्न आहेत त्याबद्दल व्यक्त व्हावेसे वाटते. त्यात प्रमुख्याने मला आळसा पासून मुक्त व्हावेसे वाटते किंवा इतर मुलांच्या अथवा पालकांच्या दबावा पासून स्वतःला वाचावेसे वाटते. तसेच शिक्षण पद्धती, परीक्षा पद्धती मधले दोष दाखवून देत त्यातल्या ताणांपासून मुक्ती मिळावावीशी वाटते.शिकणाऱ्या मुलांना शेती कामापासून मुक्ती आणि शिक्षणासाठी वेळ हवा आहे. पालकांनी त्यांना शेतीकामात गृहित धरू नये अशी अपेक्षा आहे. कोणाला व्यसनापासून दूर राहण्यासाठी मुक्ती हवी आहे तर कोणाला आपण पूर्वी केलेल्या चुकांमधून धडे घेऊन आता नीट वागण्याचे वचन स्वतःकडूनच हवे आहे. कोणाला टीव्ही आणि माध्यमातल्या अवाजवी जाहिराती यापासून मुक्ती हवी आहे तर कोणाला अनिष्ट प्रथा आणि अंधश्रद्धेपासून मुक्ती हवी आहे असे लिहिले आहे. मुलींना घरातूनच वेगळी वागणूक मिळत आहे. त्यांना घर कामाची सक्ती केली जात आहे आणि मुलग्यांना त्यातून वगळले जात आहे हे खटकते आहे. कोणाला आपल्या घर कामाबरोबर भावंडांना सांभाळणे आजी-आजोबांकडे लक्ष देणे या कामांमध्ये हातभार लावावा लागतो आहे,त्यामुळे अभ्यासा कडे दुर्लक्ष होत आहे. शिकण्याची मनापासून इच्छा आहे पण पुढे जाऊन समान वागणूक मिळेल का नाही, आपल्याला संधी मिळेल का नाही, याबद्दल शाश्वती वाटत नाही. हुंडा प्रथा, लवकर लग्न, दुय्यम वागणूक, स्त्री भ्रूण हत्या, जोडीदाराची निष्क्रियता व्यसनाधीनता अरेरावी, कौटुंबिक हिंसाचार या गोष्टींचा विचार त्यांना त्रास देतो.यात काहीतरी सुधारणा व्हावी अशी त्यांची मागणी आहे.(मुलग्यांनी हे लक्षात घेतलं पाहिजे. त्यावरून त्यांना सध्या मुलींच्या जोडीदाराविषयीच्या कल्पना काय आहेत हे समजेल आणि त्याप्रमाणे ते स्वतः मध्ये बदल करतील) काही अभ्यासातल्या गोष्टी त्यांना अनावश्यक वाटतात. जसं की इतिहास गणित या ऐवजी जीवन कौशल्यं शिकवणं, शिकणं हे महत्त्वाचं वाटतं. ज्याचा पुढे काही उपयोग होईल अशी कौशल्यं शिकायला मिळावीत अशी त्यांची शाळेकडून रास्त अपेक्षा आहे. जी नक्कीच विचार करण्याजोगी आहे. दुसरा प्रश्न ‘मला माझी कशी कशाची जबाबदारी वाटते?’ हा. यामध्ये सुद्धा मुलांनी खूप विचार केलेला दिसतो. परंतु काही गोष्टी इतक्या समान वाचायला मिळतात की जणूकाही हा विषय वर्गात शिकवला की काय आणि सगळ्यांनी तो उचलून धरला की काय असे वाटावे. असो. त्याच्या उत्तरामध्ये मुले छान लिहितात, आपण शिकावे, चांगले नागरिक बनावे हा विचार प्रबळ दिसतो. त्यासाठी शिक्षणाचा उपयोग होणार यावर त्यांचा विश्वास आहे. कुटुंबाचा उद्धार व्हावा, आई-वडिलांचे कष्ट कमी व्हावे ही पण कळकळ दिसून येते. आई वडिलांचा सांभाळ ही गोष्ट त्यांच्या मनावर इतकी प्रभाव टाकत असेल किंवा त्यांच्या मनात इतकी जबाबदारीची खोलवर जाणीव सातत्याने करून देत आहे हे विशेष वाटले. ग्रामीण आणि शहरी मुलांच्या पालकांप्रती असलेल्या जबाबदारीत हा फरक लक्षणीय वाटतो. शहरी मुलांच्या मतां विषयी असाच सर्व्हे घेतला तर ते कळेल. पण प्रथम दर्शनी मला यात नवीन वाटले. आपल्याबरोबर आपल्या समाजातल्या इतर दुर्बल घटकांचाही उद्धार करण्याची इच्छा अनेकांनी लिहून व्यक्त केली आहे. अनेकांनी अंधश्रद्धा निर्मूलन या विषयावर ही काम करायची इच्छा दाखवली आहे. परिसराविषयी स्वच्छता, प्रदूषण मुक्ती, वृक्षारोपण या बद्दल जागृती दिसली. भ्रष्टाचार हा विषय सर्वांच्या लिखाणात दिसला. कोणालाही आजूबाजूला होणारा भ्रष्टाचार नको आहे. तो लवकरात लवकर संपावा हीच इच्छा दिसते आणि सर्वच जण सध्याच्या राजकारण्यांविषयी आणि त्यांच्या स्वार्थी वागण्याविषयी एकमताने नाराजी व्यक्त करतात. देशाला चांगले घडवायला सर्व जण उत्सुक आहेत पण त्यांना तसे नेतृत्व मिळत नाही याची खंत आहे. जागोजागी होणारा भ्रष्टाचार त्यांना त्रास देतो आणि नाउमेद करतो आहे. हे चित्र थोडे निराशाजनक वाटते. कारण, इतकी विचार करणारी ही पिढी, पण त्यांना आपल्या ज्येष्ठांकडून, नेत्यांकडून अनुकरणीय वागणूक मिळत नसेल तर त्यांची निर्मळ निरागस मनं आणि सकारात्मक वागणं किती काळ टिकून राहील याबद्दल शंका वाटते. कधीनाकधी असंतोष वाढत जाऊन त्याचा उद्रेक होईल की काय अशी भीती वाटते. याचा आपण ज्येष्ठ लोकांनी विचार केला पाहिजे असे प्रकर्षाने वाटते.
डॉक्टर ज्योत्स्ना पडळकर, पुणे.९०४९२३१२७३
Chocolate Book Series Chocolate Pustak Mala initiative is in function since 2008. Distributing books to the school children instead of chocolates was the idea behind this initiative. Through this initiative, more than 1 Lakh books have been distributed in the journey of 11 years. The books are small 16 page books each priced just a rupee. Founder and Author: Govind Godbole.
Vicharkranti Sarvajanik Vachanalay and Abhyasika Jakhori Vicharkranti Sarvajanik Vachanalay is an initiative to support the needy students and is located in Jakhori, Nasik. It was founded in 2017. Contact person- Mr. Suhas Khade Mobile number- 7021099067 Email- khade8519@gmail.com facebook- https://www.facebook.com/pages/Vicharkranti-Sarvajanik-Vachnalay-and-Abhyasika-Jakhori/1590004841011263
Words and Sips books cafe With a really pretty and cozy ambiance, this place has its walls filled with either bookshelves or quirky drawings. They have a great collection of books in English and Marathi. They charge Rs. 50 per person for 3 hours. They also serve good quality yummy food that adds flavor to the reading. They organize different live events on weekends which are totally worth attending! Founders- Izaz Shaikh, Pradeep Tambake, Devidas Gavhane Website- words-and-sips-book-cafe.business.site Contact- 080070 27261 Address-
PUNE, Maharashtra 411004,India
Book on Wheels India’s first mobile bookshop, Author talks, Book fairs.
Pustak Maitri Bal vachanalay One box ‘Peti’ contains 100 books. Children read the books and return them on the next day. The library is maintained by the children themselves. All the books are free of cost. Today there are more than 50 Pustak Maitri Bal vachnalaya. Founder- Narendra Lanjewar Blog- https://twitter.com/
Granth Tumchya Dari Yojana Grantha Tumchya Dari has 555 bags filled with 25 books each. Each bag has books all subjects and genre. You will never know the bag that you will get. You can keep the bag for 3 months and then return it once you’re done. Presently they are circulating in Maharashtra, Gujarat, Delhi, Tamil Nadu, Dubai, and the Netherlands. Founder- Vinayak Ranade
Rural Library Foundation The mission of the Rural Library Foundation is to inculcate the reading habit in the rural children and youth, primarily with the support of a sponsor from each village, and to assist them in enhancing their knowledge as they grow, to become confident, competent, and caring individuals.Contact Details +91-9492383100 rlfindia.org@gmail.com http://www.rlfindia.org/website/index.php
Local Public Library The mission of the Rural Library Foundation is to inculcate the reading habit in the rural children and youth, primarily with the support of a sponsor from each village, and to assist them in enhancing their knowledge as they grow, to become confident, competent, and caring individuals.Contact Details +91-9492383100 rlfindia.org@gmail.com http://www.rlfindia.org/website/index.php
Parag School libraries can be the most efficient source of access to literature for a majority of children who are enrolled in schools, but do not have books at home. However, 74% schools do not have functional libraries. Recognizing this need, Tata Trusts launched the Parag initiative in 2005-06. Parag supports the development of, access to, and use of children’s literature in Indian languages, to promote reading among children.Founded by – Tata Trust Address – Bombay House, 24, Homi Mody Street, Mumbai 400 001, India Contact – +91 – 22 – 6665 8282 Email – talktous@tatatrusts.org
Pratham – Read India Read India, Pratham’s flagship program, was first introduced in 2007 with the objective of improving the reading, writing and basic arithmetic skills of children in the 6-14 age group. The program has evolved over time in response to internal learnings and external evaluations. In the current phase of Read India, the objective is to ensure basic learning outcomes in language and mathematics.Address Y.B. Chavan Center, 4th Floor, Gen. J. Bhosale Marg. Nariman Point Mumbai, Maharashtra-400021 Contact – +91 22 22819561 Email – info@pratham.org Website – http://www.pratham.org
Granth Yaan Marathi Granth Sangrahalaya (MGS) has launched a mobile library in Thane to enhance the reading culture. It goes to various places and provides library services to readers near their residence.Founder / President – M.Y. Gokhale Address Marathi Granth Sanghrahalay, Station Rd, Juhu Chandan Society, Jambli Naka, Thane West, Thane, Maharashtra 400601Contact – +91 22 2540 6787 Website – http://granthyan.com
Bookspace India Pvt ltd 1 book for 1 week at doorstepFounders – Prasad Kulkarni and Abhijeet Nakhate Address 3-4 Silver Arch Apartments, Lane No 3, Dahanukar Colony, Pune, Maharashtra 411038 Contact – +91 84080 20606 Website – https://bookspace.in
Student reading books from the library.
Importance of good books A good book can save a person from being scrapped
Audio books and E-books E-books are gaining impetus. Even when audio books are available book lovers are prefering to read E-books
DaanUtsav Reading Revolution DaanUtsav Reading Revolution Gift a community library to be run by children @ https://bit.ly/Gift_A_Library In the upcoming Daan Utsav, to bring a reading revolution across the rural, tribal and remote parts of the country an 100 community libraries will be set up by children.
Park as book clubPune reviving reading culture. Not libraries or cafes but park is the new book club
Reading Katta on the garbage can in Lonavala In the picturesque town of Lonavala, a unique reading spot emerges—the “Reading Katta” atop a garbage can. This unconventional literary nook, amidst the scenic beauty, encapsulates the spirit of finding joy in unexpected places. Here, readers come together, turning an ordinary space into a haven for shared stories and communal love for books.
Mobile library on a bicycle in Satara In the quaint town of Satara, 67-year-old Jeevan Ingle pedals through narrow lanes on his bicycle, transforming it into a mobile library. With a passion for spreading knowledge, Ingle’s unique initiative brings books to the doorstep of eager readers, fostering a love for literature and learning in the community.
Shrikrushna Bhel Chat Centre – Library Vachal tar vachal – a vibrant hub, where flavours of literature blend with the aromas of delicious street food. Nestled amidst the lively chatter of patrons, this unique space satiates the hunger for knowledge.
Vachantapari
Take your food, with a feast of books 75-year-old grandmother’s ‘Lai Bhari Hotel’. Step into the world of culinary delight at ‘Lai Bhari Hotel,’ where the menu isn’t the only feast. Nestled among the dishes is a literary banquet, inviting diners to savor both flavors and stories. This unique fusion of food and books turns every meal into a delightful and enriching experience.
A library in the forest tea stall! Nestled within the tranquil embrace of a forest, a unique library unfolds its tales amidst the aroma of freshly brewed tea. The forest tea stall transcends conventional spaces, blending the magic of storytelling with the soothing notes of nature. Here, amidst the trees, knowledge and tranquility coalesce, offering a serene escape(Add in library initiative)
Different wedding in Kalamba This thoughtful gesture not only symbolizes the union of hearts but also contributes to the shared joy of learning, nurturing a flourishing reading culture
Maharaja Sayajirao Gaikwad III of Baroda introduced 500 public mobile libraries Maharaja Sayajirao III established the library in 1910 as part of his statewide policy of creating a well-organised public library system, right from the state capital to rural areas, besides encouraging mobile libraries in areas where permanent ones could not be built
Library In Auto In a quaint corner of the bustling city streets, there exists a unique rickshaw driven by a man with a passion for literature. This unconventional rickshaw doubles as a mobile library, adorned with shelves neatly stacked with an assortment of books.
Let’s talk about books
Digital media to teach reading Many institutions have become so obsessed with promoting the use of digital media to teach reading that it seems debatable to even ask them to stop and think for a moment. Link
BaramatiThe chief guest of this year’s ‘Baramati Sahitya Katta’ is not a writer or a poet but the most important factor necessary to sustain the literary movement. This young man has read as many as 525 books in the last 10-12 years. He is not from a very educated family in Mumbai-Pune, but from a small village called Sultanpur near Lonar in Buldhana district. His father is a shopkeeper and his mother is a homemaker. He is currently only 24 years old. He reads an average of at least 6 and maximum 8 books every month.
In each of those books he shares what he found important and what he liked while reading. Currently he is studying to become a professor or officer from an Open University. I am very curious to know how he does this reading with all this in mind.
Moin K aka Moin Harun Kabra is the first person to win the ‘Swapnil Kolte Sahitya Award’ with a cash prize of one lakh rupees, a certificate and a badge, started by writer-entrepreneur Sharad Tandale.
This is the 13th Katta of the initiative ‘Baramati Sahitya Katta’ and it will be held on Tuesday 27th September at 4 pm at Jyeshtha Citizen Sangh, Baramati.
This program is open to all and there is no entry fee. Just come on time, reduce phone usage, and meet like minded people.
Let’s meet…Moin…